Alles over db (decibel), SPL (Sound Pressure Level) en Wattage vind je op deze pagina.
Eerst even een korte uitleg van de verschillende begrippen:
- Het vermogen van een luidspreker of versterker wordt uitgedrukt in watt.
- De geluidsdruk (dus hoe hard een luidspreker gaat) wordt uitgedrukt in decibel (dB)
- In het Engels vertaald is geluidsdruk Sound Pressure Level, afgekort SPL.
Wattage
Wanneer je op zoek gaat naar een luidspreker is de geluidsdruk (=SPL) het belangrijkste criterium. Dat bepaalt immers hoe hard de luidspreker gaat.
Het wattage is vooral belangrijk om de juiste combinatie van versterker en luidsprekers te kiezen. Vuistregel hierbij is dat de versterker 1,5 tot 2 keer zoveel vermogen mag hebben als de luidsprekers. Bij 2 luidsprekers van elk 400 watt mag de versterker dus 2 x 600 watt tot 2 x 800 watt RMS vermogen leveren.
SPL en dB
Zoals je al eerder hebt gelezen is geluidsdruk dus hetzelfde als Sound Pressure Level (SPL). Een luidsprekerfabrikant geeft meestal 2 waarden op.
De eerste is de geluidsdruk op 1 meter afstand bij 1 watt vermogen. Dit staat vaak bij de technische details als SPL 1W/1M, maar het wordt ook vaak de gevoeligheid genoemd (of de Engelse vertaling Sensitivity).
Wanneer een luidspreker een gevoeligheid van 100 dB heeft betekent dit dus dat je een geluidsdruk van 100 dB meet wanneer de versterker 1 watt vermogen levert en je op 1 meter afstand van de luidspreker gaat staan.
Als je er meer vermogen instopt (dus meer watt) zal de luidspreker ook meer geluidsdruk (dus meer dB) gaan produceren. De maximale geluidsdruk van de luidspreker is de tweede waarde die luidspreker fabrikanten meestal opgeven. De maximale SPL (dus de maximale geluidsdruk) wordt berekend door de gevoeligheid van de luidspreker in combinatie met het maximale vermogen van de luidspreker.
Als je het vermogen (dus het aantal watts) verdubbelt neemt de geluidsdruk (SPL) met 3 decibel toe.
Als de luidspreker dus een gevoeligheid van 100 decibel heeft ziet de toename er als volgt uit:
- 1 watt vermogen » 100 dB geluidsdruk
- 2 watt vermogen » 103 dB geluidsdruk
- 4 watt vermogen » 106 dB geluidsdruk
- 8 watt vermogen » 109 dB geluidsdruk
- 16 watt vermogen » 112 dB geluidsdruk
- 32 watt vermogen » 115 dB geluidsdruk
- 64 watt vermogen » 118 dB geluidsdruk
- 128 watt vermogen » 121 dB geluidsdruk
- 256 watt vermogen » 124 dB geluidsdruk
- 512 watt vermogen » 127 dB geluidsdruk
- 1024 watt vermogen » 130 dB geluidsdruk
- enzovoorts
Als de luidspreker echter een gevoeligheid van maar 97 decibel heeft ziet de toename er als volgt uit:
- 1 watt vermogen » 97 dB geluidsdruk
- 2 watt vermogen » 100 dB geluidsdruk
- 4 watt vermogen » 103 dB geluidsdruk
- 8 watt vermogen » 106 dB geluidsdruk
- 16 watt vermogen » 109 dB geluidsdruk
- 32 watt vermogen » 112 dB geluidsdruk
- 64 watt vermogen » 115 dB geluidsdruk
- 128 watt vermogen » 118 dB geluidsdruk
- 256 watt vermogen » 121 dB geluidsdruk
- 512 watt vermogen » 124 dB geluidsdruk
- 1024 watt vermogen » 127 dB geluidsdruk
- enzovoorts
Je hebt bij een luidspreker met een gevoeligheid van 97 dB dus 2 keer zoveel vermogen nodig om dezelfde geluidsdruk te produceren, en dus ook een 2 x zo krachtige (en dure) versterker. Dat is dus de reden dat de gevoeligheid van de luidspreker zo belangrijk is.
Dit zijn overigens wel theoretische waarden, in de praktijk haal je deze geluidsdruk niet omdat muziek dynamiek kent (dus met hardere en zachtere stukken) en niet al het vermogen daadwerkelijk wordt omgezet in geluid. Ook gelden deze waarden op 1 meter afstand van de luidspreker.
De menselijke waarneming van geluidsdruk
Zoals je hierboven hebt gelezen neemt de geluidsdruk met 3 dB toe als je het vermogen verdubbelt. Een toename van 3 dB is echter pas net hoorbaar voor het menselijk oor. Een toename van 10 dB wordt pas als 2 keer zo hard ervaren.
Het is dus niet zo dat het geluid 2 keer zo hard gaat als je het vermogen verdubbelt.
Overigens is een geluidsdruk van 100 dB op de dansvloer meer dan genoeg voor een gemiddeld feest. Dit krijg je natuurlijk niet voor elkaar met 1 of 2 watt vermogen, want dat is immers alleen in theorie mogelijk en op 1 meter afstand. Hoe verder je van de luidspreker af staat, hoe minder geluidsdruk je ervaart.
Hoeveel watt heb ik nodig voor een feest met 100 gasten?
Deze vraag wordt vaak gesteld, maar is niet zonder meer te beantwoorden. Dit is namelijk afhankelijk van meerdere factoren, zoals de gevoeligheid van de luidspreker, de grootte van de zaal, het soort muziek en publiek (een houseparty is immers wat anders dan een bruiloft), de kwaliteit van de gebruikte componenten enzovoorts.
Een veel gebruikte vuistregel is 10 watt RMS vermogen per persoon.
Met een geluidsset met een totaal vermogen van 500 watt RMS (bijvoorbeeld 2 fullrange luidsprekers van 250 watt) kun je dus ongeveer 50 man aan, en met een sub-top set met een totaalvermogen van 2000 watt RMS kun je maximaal zo’n 200 gasten aan.